रुबाइ

   रुबाइ 

उनको सारा दुर्भाग्य मलाई देऊ

बदलामा मेरो खुशी थमाई देऊ

फुर्सद मिलेछ भने  यी मनोरथ

हे भगवान उनलाई बताई देऊ।

केस्रा- 'सिंह'

"सिंह'"

समूह बनाएर पस्छ 
पसेपछि ऊ मौन बस्छ 

सिंहदरबारको सिंह
गर्जदैन आसन कस्छ

तालमेल नमिलाई पस्छ अन्तत: त्यै समूहले डस्छ। 

गजल

      गजल 

छुपाई यो मनको कुरा,तिमीसामु पोखिन
आफ्नो सम्झी भुल गरेछु,पराई किन सोचिन

दोधार पर्थे तिमीसङ्ग्,खोल्न पनि गथासो
चाहे मैले तिमीलाई,पछि लाग्न छोडिन

ईशारामा भनिरहें, मर्म तिम्ले बुझेनौ

नजोडिएको नाता टुट्दा,तिमीलाई दोषीन

कस्तो होला म विनाको,सुनौलो त्यो सफर
टोलाई रहें क्षितिजसम्म,पलक मैले छोपिन

लघुकथा- "साहित्यकार"

                             "साहित्यकार"  

                                     

          उसले पहिलो पटक रेष्टुरेण्टको उद् घाटन गर्दा मलाई निम्तो दिएको थियो ।यो दोश्रो अवसर उसले आफ्नो कृति लोकापर्ण गर्नलाई कार्यक्रममा निम्त्याएको थियो,मैले सहर्ष स्विकारें ।कार्यक्रममा निकै खर्च गरिएको हुनुपर्दछ,उपस्थित सबैलाई पुस्तक र खानपिन नि:शुल्क थियो।         
           केही महिनापछि मैले उसलाई फोन गरेर पुस्तक के कति रहेको सवाल गरें,उसले सबै सकियो भन्ने जवाफ दियो ।त्यसपछि हाम्रो सम्पर्क भएन ।रै पनि उसको चर्चा शहरका साहित्य सर्जकहरुमाझ फैलिएको थियो ।वर्षदिन भित्रै प्रकासित पुस्तक सकिएको कुराले मलाई पनि पुस्तक प्रकाशन गर्न ईच्छा जाग्यो । एकदिन आफ्नो कृतिको भूमिका लेखाउन र पुस्तक चाँडै बिक्री गराउने रहस्य माग्न उसको रेष्टुरेण्ट गएँ ।जहाँ नाम परिवर्तन भएकोले ठम्याउन धामा पर्‍यो ।नयाँ साहुजीलाई सोधें,उहाँले भन्नुभयो-'पुस्तक प्रकाशन गर्नलाई मबाट उसले कर्जा लिएको थियो ।सर्त बमोजिम तिर्न नसकेकोले रेष्टुरेण्ट मेरो भयो ।आजकाल उ यतै-कतै भौतारिएर हिंडेको देख्छु ।'यस कुराले मेरो चेहेराको नूर मलिन भयो ।औपचारिकता जताउनलाई कफी मगाएँ।झोलाबाट पाण्डुलिपी झिकेर नियालें,त्यसपछि निराकरण गर्दै रमाना भएँ ।

कविता

         "मान्छे"
प्रत्येक मान्छे जीउनका खातिर
यता-उता भौतारिएर
केहि हराएर खोजे जस्तो
केहि लिनलाई रोजे जस्तो
खै के-के चाहिरहेको हुन्छ
अनि केहि पाउने लालसामा
जीईरहेकोछ
फेरि लाग्छ
जिन्दगी नै तमसुकमा
कसैसामु राखिदिएकोछ बन्धकी
यसर्थ
ऋण मुक्क्त हुन
भागदौड गरिरहेकोछ
विना कसैको पर्वाह
बेमतलव
जे गर्छ त्यसलाई जायज ठान्दै
वश,जीउनलाई गरिरहेछ
अनि गरिरहन्छ सायद
किनकी
प्राणीहरु मध्ये
बुध्दिले दिग्विजयी बनेको
सर्व श्रेष्ठ प्राणी मान्छे
धेरै समयपछि
मुखबाट बोलि फुरी
बाँदरहरुको हुलबाट
अप्रत्यासित उछिट्टिएर झागीन्दै
कहलिएको मान्छे
टार्न नमिल्ने मृत्युलाई भुलेर
जीउने आकाङ्क्षामा
पाप र पुण्यको हिस्सालाई
प्रायश्चित जताए जस्तो गरि
भगवानको खुशामत गर्दै
आफुलाई सर्वोपरि ठान्छ
अनि त्यसैको आडमा
जोसुकैसंग जे पनि गर्छ
विना हिच्किचाहट
विना डर,त्रास
अंह डराउदैन कसैसंग
केवल मान्छे डराउछा
मान्छेबाटै
मान्छे असुरक्षित हुन्छ
मान्छेबाटै
वाध्यता र स्वाभिमानको निहुँमा
बाँच्न र अस्तित्व बचाउन
मान्छेले मान्छेलाई नै मार्छ
रै पनि मान्छे आफुलाई
कहिल्यै सुरक्षित ठान्दै
निर्दुक्क बाँच्न सक्दैन
जीउनुमा सन्तुष्ट पाउदैन
यद्यपि
खै के-के चाहिरहेको हुन्छ
सायद जीवनको अन्त्यसम्म
हुन सक्छ यसरी नै
संसार यथावत रहेमा
अब कदापि मान्छे
बाँदर बन्न सक्दैन
अनि बाँदर कहिल्यै मान्छे बन्दैन
यसर्थ
जीउने बहाना र कोशिशमा
थाहा छैन कुन युगसम्म
निर्लज्ज,निर्लिप्त,निर्दयी बनि
अपाच्य श्रीङ्खलाहरु
सर्वथोक किन
सदैव गरिरहन्छ
मान्छे।

कथा

                   ''मिस कफी''

''वेटर कफी''

''कफी नै मगायौ नी !''

''हाम्रो सम्बन्धको सुरुवात पनि त कफीबाटै भएको होईन र !''

''लाग्छ,अझै पनि तिमीमा केहि बदलिएको छैन।''

''सिवाय तिमी र म'' नजर जुधाएर भने।

              कफी टेवलमा राख्दै वेटर मुसुक्क हाँसिन।हामीबीच परिचित भएकीले स्मीत हुँदै जवाफ दियौ।धेरै समयपछि हाम्रो उपस्थित भएकोले सवालरुपी मुस्कान स्पष्ट देखिन्थ्यो।छ महिना पछि त्यहिँ नानुमा क्याफेमा हाम्रो भेट भएको हो।उसको चित्त दु:खाएर अझ आफुलाई कमजोर बनाउन चाहिन।त्यसैले उसको बारम्बारको आग्रहलाई आज स्वीकार्न पुगें।

''विहेमा आईनौ नी,किन..?'' चुरुट सल्काउदै स्पष्टिकरण उसले मसंग माग्यो।

             मलाई थाहा थ्यो,यहि सवाल उसले भेटमा गर्नेछ।त्यो विहेमा म कसरी सरिक हुन सक्थे र..! जहाँ अरु कसै नै डोला बनेर पधासिन भएपछि।

''म यहाँ थिइन,पछि डिस्टर्ब हुन्छ की भनेर फोन पनि नगरेकी हुँ।'' बहाना बताएँ,वास्तविकता यो थिएन।म चाहन्थे उसंग सदाको निम्ति सम्पर्क विहिन हुन,सायद चाहे जस्तो नहुने भएर नै आज स्वीकारोक्ति हुन पुग्यो। त्यतिबेला मैले पनि उसलाई संवरण गरेकी थिएँ।हुन त उसले नै बढ्ता मलाई चाहन्थ्यो।त्यो ढर्रा मात्र थिएछ, त्यसैले हामीबीच अर्थ विनाको सम्बन्ध हुन पुगेकोछ।मैले एक साँझ उसलाई सोधेकी थिएँ-

''कारणवस् हामी एकै नदीको दुई किनारा जस्तै हुन पुग्यौ भने तिमी के गर्छौ ?''

           मलाई अझै सम्झना छ,उसले भावविभोर हुँदै भनेको शब्दहरु -

''तिम्रो यादमा म जिन्दगी नै कुर्वान गरिदिनेछु।''

          त्यतिबेला म खुशीले उफान भएकी थिएँ।कुन युवती आफ्नो प्रेमीबाट यस्तो शब्द सुन्न लालयित हुँदैनन् र ! यहि त हो मायालाई लेखा-जोखा गर्ने शब्द।त्यो साँझ उसलाई मैले आलिंगन मारेर उसको ललाटमा चुम्वन गरेकी थिएँ।त्यो चुम्वन उसले पनि जीवनान्त कदापी भुल्ने छैन होला।अब बितेका दिनहरुलाई सम्झिएर कमजोर हुन सिवाय कुनै फाईदा छैन।त्यसैले सम्झन पनि चाहन्न म।मलाई अनौठो विश्वास लागेकोछ,साँचै नै उसले मेरो निम्ति जिन्दगी कुर्वान गरिरहेकोछ।उसले कसैसंग विहे गरेतापनि ऊ भित्रको ऊ खोतल्ने हो भने अवश्य म पाईनेछ।हुन त म भित्र पनि ऊ नै पाईनेछ।

''अध्ययन त राम्रै गर्दैछौ होला नी !'' कफीको चुस्की लिदैं उसले सोध्यो।

''यहि सोध्न बोलाएको तिम्ले,विशेष..!'' मैले प्रतिसवाल गरें।उसले मलाई ख्याल गरेर सवाल गरेकोथ्यो।अब म ऊबाट यस्तो पर्वाह चाहन्नथें।

''विहे अघि म तिम्लाई भेट्न चाहन्थें। '' निन्याउरो मुहार पार्दै बोल्यो।

''के ! मसंग विहे गर्नलाई '' नजर जुधाएर भनें।

''सायद'' शीर झुकायो।

''म इन्कार गरिदिने थिएँ।''

''आवेकमा भन्दैछौ,म यसलाई स्वीकार्दिन।’’

''जसरी तिम्रो विहेलाई मैले स्वीकारेकीछु ,त्यसरी नै तिम्ले पनि स्वीकार्नु पर्थ्यो।''

          प्राय:प्रत्येक पुरुषहरु यस्तै हुन्छ्न।यदि ऊ मसंग विहे गर्न चांहदो हो तउसले यसरी विहे गर्ने थिएन। कुनै पनि वाधा अड्चनहरुले हाम्रो सम्बन्धको सम्झौतालाई कदापि तोड्न सक्दैनथ्यो।फेरी ऊ कुन नियतीको कठ्पुतली बन्न पुग्यो।बरु उसको सबै खोक्रो आश्वासन मात्र थिएछ।आज विहे पछि मलाई सान्त्वना दिनलाई यसो भनिरहेछ।ऊ अब मबाट के चाहन्छ त्यो मलाई थाहा छैन।वस् मलाई थाहा छ,अब उसंगको सङ्गत-सम्बन्धबाटै टाढा रहन चाहन्छु।हुन सक्छ यो मबाट सम्भव नहोला तथापी म सदैव चेष्टारत हुनेछु।

''अब तिमी पनि विहे गर,एक्लै जीवन धान्न सकिन्न।'' चुरुटको खरानी एस्ट्रेमा झार्दै उसले सुझाव दियो।

''सायद तिम्लाई कसैको श्रीमान कहलिनु आतुर थ्यो,तर मलाई कसैकी श्रीमती पुकारिनु कुनै हतार छैन।फेरी जिन्दगी गुजार्नलाई विहे नै गर्नु पर्छ भन्ने पक्षमा म छैन।एक्लो जीवन पनि काफि हुने गर्छ।'' कफीको चुस्की लिनु अघि जवाफ दिएँ।

          उसको सवाल जति नै सजिलो थ्यो,त्यो यथार्थ हुनमा त्यति नै कठिन छ।किनकी ऊ पुरुष हो,कुनै कस्मेटिक पसलको ग्राहक जस्तै,जुन वस्तुमा ईच्छा जाग्यो तत्काल नि:सन्देह प्राप्त गर्न सक्ने तर म केवल वस्तु हुँ,कसैको रोजाईमा पर्छु कि भनि सजिएर रहने।हुन सक्छ कसैको नजरमा नपरी वेवास्ता मै पुरानो भएर जाने।म कसरी लोग्ने चयन गर्न लागि पर्यौ।मलाई राम्ररी थाहा छ,म छोरी मान्छे हुँ, कुनै दिन मलाई लायक सम्झिने कोहि पुरुष आएर मलाई मागिनेछ,अनि उसैको छत्रछाँयामा मैले जिन्दगी बिताउनु पर्नेछ।हुन सक्छ,त्यहिँ दिनको पर्खाईमा पत्तो नपाई जिन्दगीलाई नै नि:सार जीईदिनु पर्नेछ।

''तिम्ले आफ्नो भविश्यलाई सोचेकी छौ के ?'' कफीको चुस्की लिदै ऊ बोल्यो।

"त्यति लामो मैले सोच्न छाडीसकेकिछु।''

          ऊ मबाट पक्कै केहि त चाहन्छ। अस्पष्ट गरि उसको चाह ममा प्रस्फुटन भईरहेकोछ,तापनि हेक्कासम्म मैले लगाउन सकेकी छैन।सायद उसलाई मैले वास्ता गर्न नचाहेर होला या वेवास्ता गर्न नसक्ने भएर। हुन सक्छ ऊ मबाट सदाको निम्ति पन्सिन चाहिरहेकोछ,या त म।नि:सन्देह म ऊदेखि तर्किन चाहिरहेकिछु।अब उसंग सम्बन्धित हुनुमा कुनै औचित्य पनि छैन।शब्दको अर्थ भएर पनि अनर्थ ठहरिने सम्बन्धलाई म स्वीकार्न चाहन्न।यस्तै हुँदो हो कुनै-कुनै सम्बन्ध जसलाई आत्मादेखि नै जवरजस्त अस्विकार्नु पर्दोरहेछ। हाम्रो सम्बन्ध टुट्नु पुगेकोमा मलाई पक्कै अपसोच छ,फेरि कदापि छैन पनि,किनकी अपसोचको दलदलमा आफुलाई होमाउन चाहन्न।

          म अध्ययन मै व्यस्त हुन थालें। परिक्षा नजिक आईरहेकोले पुर्व तयारीमा लागि पर्न थालें।परिक्षा राम्ररी नै सम्पन्न भो। नतिजा राम्रै निक्लिने विश्वास थ्यो मलाई।म निदाउने चेष्टा गर्दै थिएँ,फोनको घन्टी बज्यो। उसको फोन रहेछ।

''माफ गर,निदाँएकी थियौ कि !''  मधुर स्वरमा ऊ बोल्यो।

''चेष्टारत थिएँ ।" हाई काट्दै भनें।

''भोलि सखारै म सदाको निम्ति गाउँ फर्किंदैछु। ''

           उसको कुराले एकछिन मेरो मानस खिन्न हुन पुग्यो।कता-कता ममा खै के-के नमिले झैँ लाग्यो।खैर ! अब उसको यस्तो कुराले मलाई के नै असर पार्न सक्छ र ! ऊ जानु पर्थ्यो,अब जाने नै भो।

''शुभ -यात्रा ..!'' मधुर स्वरमा मैले भनें।

'' वस्..!'' अपेक्षापूर्ण आश्चर्य भावमा बोल्यो।

''विदा किन माग्छौ,मदेखि पहिल्यै सदाको निम्ति मागेर गईसकेको होईनौ र !''

''नमरी बाँचे दैवले साँचे फेरि कुनै समय पक्कै भेट गरौला।''

''उफ..! महत्वहीन भेट।"

''विहेमा बोलाऊछौ होला नि,चांडै गर्नु फेरि समयले पर्खिन्न। ''

"तिम्ले श्रीमती खोजेर भित्र्याए जसरी म आफ्नो श्रीमान रोजेर भित्रिन मिल्दैन क्यारे..!'' केहि भावुक बनेर भनें।

             निन्द्रा पनि मदेखि भाग्यो। मन र मष्तिस्क जागेपछि निन्द्राको के नै लाग्छ र ! के ऊ विना मेरो जीवन नि:सार नै बन्छ त ! ऊ मलाई बारम्बार विहे गर्नु भनेर सुझाव दिईरहन्छ ।आखिर विहेमा त्यस्तो के रहस्य लुकेको हुन्छ,जसलाई मैले पनि थाहा पाउन जरुरत छ।उसले विहे गर्यो भन्दैमा मैले किन विहे गर्ने,फेरी उसले सम्बन्ध टुटाई दियो भन्दैमा मैले किन विहे नगर्ने ? कतै म विहे गर्ने सवालमै किंकर्तव्यविमुढ त भईरहेकी छैन।

          समयले मर्ने फड्को एकनासे भएता पनि मान्छेको जिन्दगीले चाल्ने कदमको कुनै सीमा नै हुँदैन।मलाई पनि पत्तै भएन यति धेरै कदम चालिसकेकी रहेछु।ति समयहरुलाई मैले धेरै पछि छोडिसकेछु।अब ममा आफ्नो वैशको रवाफसम्म रहेन क्यार !मलाई नै थाहा छैन कुन उल्झनमा गाँजिएर नि:सारतामा जिईरहेकिछु। खै कहिले देखि यो जिन्दगीलाई नतमस्तक गराई स्वीकार्न पुगेछु।त्यतिबेला उसलाई दिएकी जवाफहरुले नै वास्तविक रुप लिन पुगेको त होईन,कहिले काँही शन्देह जागेर आउँछ।

          म आफ्नो पेशाप्रति सन्तुष्ट नै छु।हुन त मैले कदापि सोचेकी थिईन शिक्षिका बन्छु भनेर।सायद जिन्दगीको रहस्य भनेकै यस्तै हो,जे जस्तै भएता पनि स्विकार्नु पर्ने।अझ मैले कहिल्यै सोच्न नभ्याएकी कुरा त अध्यापनको सिलसिलामा उसैको गाँउमा आफुलाई उपस्थित गराउनेछु,यसलाई मैले केवल संजोग र समयको मर्जी सम्झिएँ।यो मेरो सुनियोजित निर्णय थिएन।वास्तवमा मैले उसको गाँउको नाम नै भुलिसकेकी थिएँ।सायदभाग्यको लकिरमा यस्तै कोरिएको हुनुपर्छ ।यहाँ अध्यापन गराउन थालेकी केहि दिनमै हाम्रो भेट हुन पुग्यो।एक क्षण एक-आपसलाई देखेर चकित नै भयौं।उसको वदनमा निकै परिवर्तन भईसकेकोरहेछ,उसको सोच जसरी।बारम्बार उसको आग्रहलाई टार्न नसकेर घरमा सरिक भएँ।फेरि उसको चित्त दु:खाएर अझ आफुलाई कमजोर बनाउन चाहिन।उनीहरुको दाम्पत्य जीवन सुखमय गरि बित्दैरहेछ।हाम्रो यो भेटको स्थान त्यतिबेला भेट हुने नानुमा क्याफे नभएता पनि उसको पाहुना कोठा कम थिएन।अनि हामीलाई कफी ल्याई दिने कुनै वेटर पनि छैन।ती अतीतलाई झझल्को दिने यहाँ कुनै छेस्कोसम्म छैन,सिवाय हामी दुई।लाग्छ हामीवीच पुरानो चिनापर्ची छ रै पनि भरखर भेटवार्ता भईरहेको स्थितिबोध देखिन्छ।अतीत कोट्याउने हामी दुबैबाट कुरा भएन।पक्कै यतिबेला हामी दुबैको मन-मस्तिष्कमा अतीतले घच्घच्याई रहेको हुनुपर्छ,यधपि अर्थविहीन अतीतप्रति हामी मौन रह्यौं।उसले विहेको सवाल गर्यो,मैले पहिले जस्तो जवाफ नदिई आफ्नो नि:सारतालाई अपसोच नमानी एक्लो जीवन काफी रहेको दोहोर्याएँ।समयले हामीलाई सम्पर्कविहीन बनाई दिएको क्षण र प्रसंगलाई वर्तमानमा बदलेर वार्तालाप गरिरहेका थियौं,यहिबखत उसकी छोरी हामी समिप आईन् ।उनी मेरी छात्रा हुन् , ट्रेलाई टेवलमा राखेर स्मीत मुश्कान छर्दै कलिलो बोलीमा भनिन् -

''मिस कफी''